Luật hôn nhân gia đình quy định các vấn đề về hôn nhân gia đình như kết hôn, ly hôn, giành quyền nuôi con, chia tài sản khi ly hôn, công nhận hoặc không công nhận là vợ chồng,…Trong đó có quy định về việc kết hôn trái pháp luật. Như vậy, như thế nào được xem là kết hôn trái pháp luật? Và nếu trường hợp phát hiện việc kết hôn trái pháp luật thì ai được quyền yêu cầu hủy việc kết hôn trái pháp luật?
1. Cơ sở pháp lí
- Điều 8, Điều 10 Luật Hôn nhân và gia đình.
2. Kết hôn trái pháp luật là gì?
Kết hôn trái pháp luật là hình thức kết hôn không được pháp luật thừa nhận mặc dù trong chừng mực nào đó hành vi kết hôn này có tuân thủ pháp luật. Kết hôn trái pháp luật là kết hôn phạm vào các điều mà luật cấm.
Theo khoản 6 điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014: "Kết hôn trái pháp luật là việc nam, nữ đã đăng ký kết hôn tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhưng một bên hoặc cả hai bên vi phạm điều kiện kết hôn theo quy định tại Điều 8 của Luật này".
Theo quy định trên, kết hôn trái pháp luật là hành vi vi phạm pháp luật. Kết hôn trái pháp luật là việc kết hôn có đăng ký kết hôn tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhưng ở thời điểm kết hôn một hoặc cả hai bên tham gia việc kết hôn vi phạm các điều kiện kết hôn do luật định (vi phạm về độ tuổi, vi phạm về sự tự nguyện, bị mất năng lực hành vi dân sự hay thuộc các trường hợp bị cấm..)
Khi kết hôn, các bên nam nữ phải tuân thủ các điều kiện được pháp luật quy định, không vi phạm các trường hợp cấm thì hôn nhân mới được coi là hợp pháp, giữa các bên mới phát sinh và tồn tại quan hệ vợ chồng đúng nghĩa. Nếu các bên nam, nữ quyết định kết hôn mà không tuân thủ các quy định của pháp luật thì hôn nhân sẽ không được cơ quan có thẩm quyền công nhận.
Liên hệ luật sư hôn nhân gia đình 0915.27.05.27
3. Ai là người có quyền yêu cầu hủy việc kết hôn trái pháp luật?
Pháp luật Việt Nam quy định về các trường hợp được quyền yêu cầu hủy việc kết hôn trái pháp luật tại Điều 10 của luật này, cụ thể:
“ Điều 10. Người có quyền yêu cầu hủy việc kết hôn trái pháp luật
1. Người bị cưỡng ép kết hôn, bị lừa dối kết hôn, theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự, có quyền tự mình yêu cầu hoặc đề nghị cá nhân, tổ chức quy định tại khoản 2 Điều này yêu cầu Tòa án hủy việc kết hôn trái pháp luật do việc kết hôn vi phạm quy định tại điểm b khoản 1 Điều 8 của Luật này.
2. Cá nhân, cơ quan, tổ chức sau đây, theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự, có quyền yêu cầu Tòa án hủy việc kết hôn trái pháp luật do việc kết hôn vi phạm quy định tại các điểm a, c và d khoản 1 Điều 8 của Luật này:
a) Vợ, chồng của người đang có vợ, có chồng mà kết hôn với người khác; cha, mẹ, con, người giám hộ hoặc người đại diện theo pháp luật khác của người kết hôn trái pháp luật;
b) Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;
c) Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;
d) Hội liên hiệp phụ nữ.
3. Cá nhân, cơ quan, tổ chức khác khi phát hiện việc kết hôn trái pháp luật thì có quyền đề nghị cơ quan, tổ chức quy định tại các điểm b, c và d khoản 2 Điều này yêu cầu Tòa án hủy việc kết hôn trái pháp luật.”
Căn cứ theo quy định của Điều 10 Luật Hôn nhân và gia đình, những chủ thể sau đây có quyền yêu cầu tòa án hủy kết hôn trái pháp luật đó là :
+ Người bị cưỡng ép, lừa dối kết hôn.
+ Vợ, chồng của người đang có vợ, có chồng mà kết hôn với người khác; cha, mẹ, con, người giám hộ hoặc người đại diện theo pháp luật khác của người kết hôn trái pháp luật;
+ Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình.
+ Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em.
+ Hội liên hiệp phụ nữ.
Đối với “người bị cưỡng ép, lừa dối kết hôn” tại khoản 1 Điều 10 Luật Hôn nhân và gia đình, họ chính là một bên trong quan hệ hôn nhân gia đình. Những người này được tiến hành việc yêu cầu hủy kết hôn trái pháp luật khi mà quan hệ hôn nhân vi phạm về nguyên tắc tự nguyện kết hôn, nguyên tắc này được quy định tại điểm b khoản 1 Điều 8 Luật Hôn nhân gia đình, “Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định”.
Theo đó, các chủ thể “vợ, chồng của người đang có vợ, có chồng mà kết hôn với người khác; cha, mẹ, con, người giám hộ hoặc người đại diện theo pháp luật khác của người kết hôn trái pháp luật”, “Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình”, “Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em”, “Hội liên hiệp phụ nữ” tuy không phải là một bên trong quan hệ hôn nhân nhưng các chủ thể trên vẫn có quyền yêu cầu hủy việc kết hôn trái pháp luật. Họ có quyền yêu cầu hủy việc kết hôn trái pháp luật khi mà quan hệ hôn nhân đó vi phạm các nguyên tắc tại điểm a, c, d Khoản 1 Điều 8 Luật Hôn nhân và gia đình. Mặt khác, nếu như quan hệ hôn nhân vi phạm nguyên tắc tại điểm b khoản 1 Điều 8 Luật Hôn nhân và gia đình, các chủ thể này vẫn có quyền cầu hủy kết hôn trái pháp luật khi được chủ thể tại Khoản 1 Điều 8 Luật Hôn nhân và gia đình đề nghị hủy kết hôn trái pháp luật.
Thực chất, kết hôn, li hôn là quyền của công nhân. Tuy nhiên, việc quy định những cá nhân, tổ chức không phải là một bên chủ thể trong quan hệ hôn nhân có quyền yêu cầu hủy kết hôn trái pháp luật bởi vì trong trường hợp quan hệ hôn nhân đó trái pháp luật nhưng các bên trong quan hệ hôn nhân vẫn muốn tiếp tục quan hệ này, họ không có ý định chấm dứt quan hệ hôn nhân. Chính vì thế, pháp luật phải quy định những chủ thể tại khoản 2 Điều 10 Luật Hôn nhân và gia đình (họ không phải là một bên trong quan hệ hôn nhân) mà vẫn có quyền yêu cầu việc hủy kết hôn trái pháp luật nhằm điều chỉnh quan hệ hôn nhân phù hợp với quy định của pháp luật. Nếu như chỉ quy định chỉ các chủ thể trong quan hệ hôn nhân được quyền yêu cầu việc kết hôn trái pháp luật thì sẽ không đảm bảo được mục đích điều chỉnh quan hệ pháp luật của Nhà nước.
Trên đây là chia sẻ của luật sư. Quý khách hàng có nhu cầu tư vấn về hôn nhân gia đình, ly hôn, giành quyền nuôi con, tranh chấp tài sản khi/sau ly hôn vui lòng liên hệ với chúng tôi theo thông tin sau:
CÔNG TY LUẬT NHÂN HÒA
Địa chỉ: số 2 Hiệp Bình, phường Hiệp Bình Phước, quận Thủ Đức, TpHCM
Hotline: 0915.27.05.27
Email: luatsunhanhoa@gmail.com
Trân trọng!