Trong nhiều năm gần đây xuất hiện nhiều khái niệm về “quy hoạch đất hỗn hợp”, quy hoạch “khu dân cư xây dựng mới” với những vùng quy hoạch treo nhiều năm, dẫn đến người dân không thể thực hiện các quyền của người sử dụng đất, không chuyển mục đích sử dụng đất được, không xin phép xây dựng được làm ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của người dân, gây bức xúc lớn cho người dân có đất nằm trong những khu quy hoạch này.
1. Đất hỗn hợp là gì?
Theo như quy định tại Mục 1.2 Quy chuẩn xây dựng Việt Nam QCXDVN 01:2008/BXD về quy hoạch xây dựng do Bộ Xây dựng ban hành thì Công trình (hoặc đất sử dụng) hỗn hợp được quy định như sau:
Đất hỗn hợp là gì? Theo quy định của Bộ xây dựng ban hành, đất hỗn hợp là quỹ đất được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau như: Sinh sống kết hợp với kinh doanh dịch vụ, ở kết hợp với sản xuất…
Như vậy, quy hoạch xây dựng mới hoặc hỗn hợp là việc định hướng hoặc tổ chức không gian đô thị, không gian vùng, điểm dân cư, hạ tầng kỹ xã hội, công trình hạ tầng kỹ thuật.
Việc quy hoạch đất tạo ra môi trường sống thích hợp cho người dân. Bên cạnh đó, đảm bảo sự kết hợp hài hòa giữa lợi ích cộng đồng và lợi ích quốc gia. Tất cả nhằm đáp ứng linh hoạt nhu cầu phát triển xã hội, kinh tế và xác định chức năng xây dựng, phát triển tại mỗi khu đất đó.
Liên hệ luật sư tư vấn pháp luật đất đai 0915.27.05.27
2. Quy định của pháp luật về vấn đề chuyển mục đích sử dụng đất đối với trường hợp đất nằm trong khu quy hoạch đất hỗn hợp và dân cư xây dựng mới
Theo quy định tại Khoản 7 và Khoản 8 Điều 49 Luật đất đai 2013 được sửa đổi bởi Khoản 1 Điều 6 Luật sửa đổi, bổ sung một số Điều của 37 Luật có liên quan đến quy hoạch 2018 như sau:
“7. Trường hợp quy hoạch sử dụng đất đã được công bố mà chưa có kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện thì người sử dụng đất được tiếp tục sử dụng và được thực hiện các quyền của người sử dụng đất theo quy định của pháp luật.
Trường hợp đã có kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện thì người sử dụng đất trong khu vực phải chuyển mục đích sử dụng đất và thu hồi đất theo kế hoạch được tiếp tục thực hiện các quyền của người sử dụng đất nhưng không được xây dựng mới nhà ở, công trình, trồng cây lâu năm; nếu người sử dụng đất có nhu cầu cải tạo, sửa chữa nhà ở, công trình hiện có thì phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép theo quy định của pháp luật.
8. Diện tích đất ghi trong kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện đã được công bố phải thu hồi để thực hiện dự án hoặc phải chuyển mục đích sử dụng đất mà sau 03 năm chưa có quyết định thu hồi đất hoặc chưa được phép chuyển mục đích sử dụng đất thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt kế hoạch sử dụng đất phải điều chỉnh, hủy bỏ và phải công bố việc điều chỉnh, hủy bỏ việc thu hồi hoặc chuyển mục đích đối với phần diện tích đất ghi trong kế hoạch sử dụng đất.
Trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt kế hoạch sử dụng đất không điều chỉnh, hủy bỏ hoặc có điều chỉnh, hủy bỏ nhưng không công bố việc điều chỉnh, hủy bỏ thì người sử dụng đất không bị hạn chế về quyền theo quy định tại khoản 7 Điều này.”
Như vậy, theo quy định trên thì đất trong quy hoạch vẫn có thể chuyển mục đích sử dụng đất nếu thuộc trường hợp quy hoạch sử dụng đất đã được công bố mà chưa có kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện thì người sử dụng đất được tiếp tục sử dụng và được thực hiện các quyền của người sử dụng đất theo quy định của pháp luật.
Đối với việc chuyển mục đích sử dụng đất, theo Điều 52 và điểm d, điểm e khoản 1 Điều 57 Luật Đất đai năm 2013, căn cứ để cho phép người sử dụng đất chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp được quy định như sau:
“Việc chuyển mục đích sử dụng đất phải phù hợp với kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt và nhu cầu sử dụng đất của người yêu cầu thể hiện trong đơn chuyển mục đích sử dụng đất.”
Như vậy, nếu đất nằm trong diện quy hoạch nhưng chưa có kế hoạch sử dụng đất hằng năm của UBND cấp huyện và có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất thì được xem xét cho phép chuyển mục đích sử dụng đất.
Ngoài ra, đối với diện tích đất nằm trong kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện đã được công bố phải thu hồi để thực hiện dự án hoặc phải chuyển mục đích sử dụng đất mà sau 03 năm chưa có quyết định thu hồi đất hoặc chưa được phép chuyển mục đích sử dụng đất thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt kế hoạch sử dụng đất phải điều chỉnh, hủy bỏ và phải công bố việc điều chỉnh, hủy bỏ việc thu hồi hoặc chuyển mục đích đối với phần diện tích đất ghi trong kế hoạch sử dụng đất.
Trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt kế hoạch sử dụng đất không điều chỉnh, hủy bỏ hoặc có điều chỉnh, hủy bỏ nhưng không công bố việc điều chỉnh, hủy bỏ thì người sử dụng đất không bị hạn chế về quyền của người sử dụng đất giống như những trường hợp khác.
3.Ý kiến chỉ đạo của UBND TPHCM và các sở, ban, ngành về vấn đề chuyển mục đích sử dụng đất đối với trường hợp đất nằm trong khu quy hoạch đất hỗn hợp và dân cư xây dựng mới:
Ngày 14/8/2019,Văn phòng UBND TPHCM có thông báo kết luận của Thường trực UBND TPHCM về quyền của người sử dụng đất trong khu quy hoạch chưa có quyết định thu hồi đất và sử dụng đất được duyệt.
Theo đó, Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh đã có văn bản chấp thuận đề xuất của Sở Tài nguyên môi trường Tp.HCM liên quan đến quyền của người sử dụng đất trong khu quy hoạch chưa có quyết định thu hồi đất và kế hoạch sử dụng đất được duyệt, theo đó đối với khu vực có quy hoạch nhưng chưa có quyết định thu hồi, chưa có kế hoạch sử dụng đất để Nhà nước thu hồi đất thì cho phép người dân có quyền sử dụng đất nông nghiệp hợp pháp có nhu cầu làm nhà được chuyển nhượng mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở và được xem xét cấp phép xây dựng theo quy định pháp luật về xây dựng sau khi có quyền sử dụng đất.
Đất lúa trong quy hoạch được chuyển sang đất nông nghiệp khác; đất quy hoạch là hỗn hợp và dân cư xây dựng mới sẽ được chuyển mục đích sang đất ở.
Sở Quy hoạch – kiến trúc cũng đồng quan điểm như trên, đối với những khu quy hoạch là đất hỗn hợp, đất dân cư xây dựng mới, tái thiết mà chưa có quyết định thu hồi đất, chưa xác định được dự án và chủ đầu tư thì giải quyết mọi quyền lợi về nhà, đất bình thường cho người dân.
Văn bản pháp luật đã có quy định rõ ràng như vậy và các sở, ban, ngành, chủ tịch UBND thành phố Hồ Chí Minh cũng thống nhất đồng ý cho xem xét chuyển mục đích sử dụng đất đối với đất nằm trong khu quy hoạch hồn hợp và khu dân cư xây dựng mới, tuy nhiên người dân khi nộp hồ sơ xin chuyển mục đích sử dụng đất đối với đất nằm trong khu quy hoạch hỗn hợp và khu dân cư xây dựng mới đa phần đều bị từ chối nhận hồ sơ ngay từ đầu.
Thậm chí, đã có văn bản chấp thuận của UBND TPHCM nhưng các quận huyện cũng không áp dụng và giải quyết giống nhau.
Vì vậy, thiết nghĩ trong thời gian sớm nhất, cần có các văn bản cụ thể để hướng dẫn, giải quyết quyền lợi chính đãng cho người dân có đất nằm trong khu dân cư xây dựng mới và khu quy hoạch đất hõn hợp để đảm bảo quyền lợi chính đáng cho người dân, tránh trường hợp có đất nhưng vẫn không chuyển mục đích sử dụng, không xây dựng nhà ở được.
Trên đây là chia sẻ của nhóm luật sư phụ trách mảng pháp lý về nhà đất của công ty luật Nhân Hòa. Quý khách có nhu cầu tư vấn pháp lý, giải quyết tranh chấp nhà, đất vui lòng liên hệ với chúng tôi theo thông tin sau:
CÔNG TY LUẬT NHÂN HÒA
Địa chỉ: Số 2 đường Hiệp Bình, phường Hiệp Bình Phước, quận Thủ Đức, Tp.HCM
Hotline: 0915.27.05.27
Email: luatsunhanhoa@gmail.com
Trân trọng!