Khi người để lại di sản thừa kế mất, trong nhiều trường hợp di sản thừa kế không được chia ngay mà phải rất nhiều thời gian sau đó các thừa kế mới tiến hành chia tài sản thừa kế. Trong thời gian di sản thừa kế chưa chia cần phải có người quản lý di sản thừa kế này. Vậy theo quy định pháp luật, ai là người có quyền quản lý di sản thừa kế? quyền và nghĩa vụ của người quản lý di sản thưà kế được quy định như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
1. Người quản lí di sản là gì ?
Người quản lí di sản là người được chỉ định trong di chúc hoặc do những người thừa kế thoả thuận cử ra.
Khi lập di chúc người có tài sản có quyền chỉ định người quản lí di sản, phân chia di sản. Việc chia di sản thừa kế thường được tiến hành sau một thời gian kể từ ngày người để lại di sản chết. Vì vậy, việc có người quản lí di sản để hạn chế tài sản bị mất mát, hư hỏng là cần thiết. Trong trường hợp người có tài sản không lập di chúc hoặc có lập di chúc nhưng không chỉ định người quản lí di sản thì những người thừa kế cử ra người để quản lí di sản thừa kế.
Trong trường hợp di chúc không chỉ định người quản lí di sản và những người thừa kế chưa cử được người quản lí di sản thì người đang chiếm hữu, sử dụng quản lí di sản tiếp tục quản lí di sản đó cho đến khi những người thừa kế cử được người quản lí di sản.
Trong trường hợp chưa xác định được người thừa kể và di sản chưa có người quản lí thì di sản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quản lí.
2. Quyền của người quản lý di sản
Theo quy định tại khoản 1 Điều 618 Bộ luật dân sự năm 2015, người quản lí di sản theo thoả thuận hoặc do người lập di chúc cử ra có các quyền sau:
- Đại diện cho những người thừa kế trong quan hệ với người thứ ba liên quan đến di sản thừa kế.
Người quản lí di sản thực tế là người đại diện của những người thừa kế trong việc thu hồi, bảo quản, thanh toán các nghĩa vụ liên quan đến tài sản đối với người thứ ba.
- Được hưởng thù lao theo thoả thuận với những người thừa kế.
Người đang chiếm hữu, sử dụng, quản lí di sản quy định tại khoản 2 Điều 616 của Bộ luật dân sự có các quyền sau:
- Được tiếp tục sử dụng di sản theo thoả thuận trong hợp đồng với người để lại di sản hoặc được sự đồng ý của những người thừa kế.
- Được hưởng thù lao theo thoả thuận với những người thừa kế.
- Được thanh toán chi phí bảo quản di sản.
- Trường hợp không đạt được thoả thuận với những người thừa kế về mức thù lao thì người quản lí di sản được hưởng một khoản thù lao hợp lí.
Quyền của người quản lí di sản theo quy định tại Điều 618 Bộ luật dân sự đã bảo đảm quyền và lợi ích cơ bản của người quản lí di sản trong việc thanh toán chi phí bảo quản di sản. Từ thời điểm mở thừa kế, cho đến khi di sản thừa kế được chia cho những người thừa kế có quyền hưởng hoặc theo di chúc hoặc theo pháp luật là một khoảng thời gian nhất định. Vì vậy, việc quản lí di sản thừa kế chưa chia là cần thiết, tránh mất mát, hao hụt, hư hỏng. Nhằm bảo quản di sản thừa kế chưa chia, người quản lý di sản có thể tìm những giải pháp tốt nhất để bảo quản di sản như mua sắm vật liệu che mưa, che nắng, bảo quản tránh hư hỏng, hao hụt, tiêu huỷ theo thời gian trong môi trường cụ thể hoặc phải thuê kho, thuê mặt bằng để tập kết và bảo quản di sản là những động sản, xây dựng hàng rào để bảo quản nhà cửa, bảo vệ vật nuôi, bảo quản cây trồng và những tài sản thuộc di sản thừa kế... Vì vậy, pháp luật quy định người quản lí di sản được hoàn trả chi phí hợp lí để bảo quản di sản (khoản 3 Điều 618 Bộ luật dân sự).
3. Nghĩa vụ của người quản lý di sản
Theo quy định tại Điều 617 Bộ luật dân sự, người quản lí di sản thừa kế có những nghĩa vụ cơ bản sau:
- Lập danh mục di sản, thu hồi tài sản thuộc di sản của người chết mà người khác đang chiếm hữu, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
- Bảo quản di sản, không được bán, trao đổi, tặng cho, cầm cố, thế chấp và định đoạt tài sản bằng các hình thức khác nếu không được những người thừa kế đồng ý bằng văn bản.
Người quản lí di sản thừa kế không phải là sở hữu chủ nên không có quyền định đoạt tài sản mà mình đang quản lí. Việc định đoạt những tài sản đó thuộc về những người thừa kể, do đó nếu muốn bán, trao đổi, tặng cho, cầm cố, thế chấp... thì phải được tất cả những người thừa kế đồng ý bằng văn bản.
- Thông báo về tình trạng di sản cho những người thừa kế.
Nếu có nhiều người thừa kế theo di chúc hoặc theo luật thì phải thông báo cho tất cả những người có quyền thừa kế để họ biết cụ thể về di sản thừa kế biết được quyền và nghĩa vụ của họ liên quan đến việc thừa kế.
- Bồi thường thiệt hại nếu vi phạm nghĩa vụ của mình mà gây thiệt hại.
Nghĩa vụ của người quản lí di sản là phải bảo quản tài sản, không làm hư hỏng, mất tài sản... Trường hợp người quản lí di sản có lỗi để di sản bị hao hụt, mất... thì phải bồi thường cho những người thừa kế.
- Giao lại di sản theo yêu cầu của người thừa kế.
Người quản lí di sản có quyền quản lí trong một thời gian nhất định theo thoả thuận của những người thừa kế. Trong trường hợp người lập di chúc chỉ định người quản lí di sản thì người này sẽ quản lí đến khi nào tất cả những người thừa kế yêu cầu chuyển di sản để họ chia nhau, người quản lí di sản phải giao lại theo yêu cầu của họ. Mục đích cử người quàn lí di sản là để tránh sự mất mát, hư hỏng và có người bảo quản tài sản khỉ chưa chia.
4. Người quản lý di sản dùng vào việc thờ cúng
Điều 645 Bộ luật dân sự 2015 quy định:
- Trường hợp người lập di chúc để lại một phần di sản dùng vào việc thờ cúng thì phần di sản đó không được chia thừa kế và được giao cho người đã được chỉ định trong di chúc quản lý để thực hiện việc thờ cúng; nếu người được chỉ định không thực hiện đúng di chúc hoặc không theo thỏa thuận của những người thừa kế thì những người thừa kế có quyền giao phần di sản dùng vào việc thờ cúng cho người khác quản lý để thờ cúng.
- Trường hợp người để lại di sản không chỉ định người quản lý di sản thờ cúng thì những người thừa kế cử người quản lý di sản thờ cúng.
- Trường hợp tất cả những người thừa kế theo di chúc đều đã chết thì phần di sản dùng để thờ cúng thuộc về người đang quản lý hợp pháp di sản đó trong số những người thuộc diện thừa kế theo pháp luật.
Trên đây là chia sẻ của luật sư về các quy định pháp luật liên quan đến người quản lý di sản thừa kế. Hy vọng sẽ giúp quý vị và các bạn hiểu rõ hơn các quy định pháp luật về vấn đề này.
Quý vị và các bạn cần tư vấn, soạn thảo di chúc, phân chia di sản thừa kế, giải quyết tranh chấp thừa kế, vui lòng liên hệ với chúng tôi theo thông tin sau:
CÔNG TY LUẬT NHÂN HOÀ
Địa chỉ: 2 Hiệp Bình, phường Hiệp Bình Phước, Tp. Thủ Đức, Tp. Hồ Chí Minh
Hotline: 0915.27.05.27
Email: luatsunhanhoa@gmail.com
Trân trọng!