Trong thực tế tại Việt Nam, không ít trường hợp người thân trong gia đình đã đi định cư hoặc làm việc tại nước ngoài nhưng vẫn là một trong những người có quyền thừa kế đất đai, tài sản tại quê nhà. Vấn đề nảy sinh khi người này không thể trực tiếp về nước, không ký giấy tờ hoặc không có mặt tại thời điểm cần phân chia di sản. Vậy làm thế nào để chia đất thừa kế một cách hợp pháp khi người thừa kế đang ở nước ngoài?
Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết quy trình chia đất thừa kế hợp pháp đối với người thừa kế đang ở nước ngoài, đồng thời chia sẻ cách xử lý tình huống khi có tranh chấp thừa kế đất đai. Đồng thời, giới thiệu dịch vụ pháp lý chuyên xử lý các trường hợp thừa kế có yếu tố nước ngoài.
1. Cơ sở pháp lý về thừa kế tại Việt Nam
Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, người Việt Nam dù đang ở trong nước hay nước ngoài đều có quyền hưởng thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật. Tuy nhiên, khi tiến hành thủ tục chia thừa kế, người thừa kế đang ở nước ngoài có thể gặp một số khó khăn về mặt pháp lý do:
- Không thể trực tiếp ký vào các văn bản phân chia di sản
- Không có mặt để thực hiện thủ tục công chứng
- Không tham gia quá trình hòa giải khi có tranh chấp
Đây là những yếu tố có thể khiến việc chia đất thừa kế bị kéo dài, thậm chí rơi vào tranh chấp nếu không được xử lý đúng cách.
2. Làm sao chia đất thừa kế khi người thừa kế ở nước ngoài?
Trong trường hợp người thừa kế đang ở nước ngoài, nhưng không thể trực tiếp về Việt Nam hoặc không ký giấy tờ, bạn có thể xử lý theo các hướng sau:
a. Ủy quyền thông qua Đại sứ quán/Lãnh sự quán
Đây là cách thông dụng và hợp pháp nhất. Người ở nước ngoài có thể:
- Đến Đại sứ quán/Lãnh sự quán Việt Nam tại nước sở tại
- Lập văn bản ủy quyền có công chứng xác thực
- Gửi văn bản về Việt Nam để người được ủy quyền thay mặt thực hiện các thủ tục như: khai nhận di sản, ký giấy tờ, công chứng văn bản phân chia, sang tên sổ đỏ,...
Lưu ý quan trọng: Văn bản ủy quyền phải nêu rõ phạm vi ủy quyền, thời hạn, nội dung cụ thể về quyền thừa kế và định danh tài sản (địa chỉ, thửa đất, số giấy chứng nhận,...), thông thường văn bản uỷ quyền này phải do luật sư hoặc văn phòng công chứng ở Việt Nam lập thì mới có thể có đầy đủ nội dung và sử dụng được khi khai nhận di sản thừa kế.
b. Ủy quyền qua hình thức hợp pháp hóa lãnh sự
Nếu không thể đến Đại sứ quán, người thừa kế có thể ký giấy ủy quyền tại cơ quan công chứng tại nước sở tại, sau đó:
- Làm thủ tục hợp pháp hóa lãnh sự tại Bộ Ngoại giao nước đó
- Chuyển về Việt Nam và dịch công chứng sang tiếng Việt
- Sử dụng văn bản hợp pháp hóa làm cơ sở pháp lý thực hiện thủ tục tại Việt Nam
c. Trường hợp người thừa kế không ký giấy, không ủy quyền, không về nước
Đây là tình huống khá phổ biến hiện nay khi người thừa kế ở nước ngoài không có điều kiện hoặc không muốn tham gia vào quá trình phân chia di sản. Trong trường hợp này, nếu không có sự thỏa thuận của tất cả các đồng thừa kế, việc chia thừa kế đất đai sẽ bị đình trệ. Để giải quyết tình trạng này, người có quyền lợi liên quan tại Việt Nam có thể thực hiện theo hướng sau:
Khởi kiện chia thừa kế tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền
Khi không thể thống nhất thỏa thuận phân chia, một hoặc một số người thừa kế còn lại có thể làm đơn yêu cầu chia di sản thừa kế và nộp tại tòa án nơi có tài sản thừa kế là bất động sản.
Các bước cần thực hiện:
1. Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện gồm:
o Đơn khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế
o Giấy chứng tử của người để lại di sản
o Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế
o Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
o Chứng cứ chứng minh người ở nước ngoài là đồng thừa kế (giấy khai sinh, hộ khẩu,...)
2. Tòa án sẽ gửi thông báo triệu tập người thừa kế ở nước ngoài thông qua:
o Đại sứ quán hoặc cơ quan đại diện ngoại giao
o Đường bưu điện quốc tế có xác nhận
o Hoặc các phương thức tống đạt hợp pháp khác
3. Tòa án có thể xét xử vắng mặt người thừa kế ở nước ngoài nếu:
o Đã gửi triệu tập hợp lệ nhưng người đó không phản hồi
o Không có mặt theo thời gian triệu tập
o Không có văn bản phản đối hay ý kiến gì về việc chia thừa kế
4. Sau khi có bản án chia thừa kế, người ở trong nước có thể:
o Thực hiện sang tên phần đất được chia
o Yêu cầu thi hành án để phân chia thực tế tài sản
Lưu ý quan trọng:
- Thời hiệu khởi kiện chia thừa kế là 30 năm đối với bất động sản tính từ thời điểm mở thừa kế (người để lại di sản mất).
- Nếu quá thời hiệu, có thể khởi kiện yêu cầu xác lập quyền sở hữu theo hình thức khác, nhưng khả năng được chia theo pháp luật sẽ bị hạn chế.
3. Các bước chia đất thừa kế có người thừa kế đang ở nước ngoài
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ gồm:
- Giấy chứng tử của người để lại di sản
- Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế (hộ khẩu, giấy khai sinh, CMND/CCCD)
- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
- Di chúc (nếu có)
- Văn bản ủy quyền (nếu có)
Bước 2: Xác định hàng thừa kế theo quy định
Nếu không có di chúc, sẽ chia theo pháp luật (hàng thừa kế thứ nhất: vợ/chồng, cha mẹ, con cái). Mỗi người trong hàng thừa kế có quyền như nhau với phần tài sản được chia.
Bước 3: Thỏa thuận phân chia di sản hoặc tiến hành thủ tục khai nhận tại phòng công chứng
Trong trường hợp có sự đồng thuận, việc chia di sản sẽ nhanh chóng hơn. Nếu không có sự đồng thuận, buộc phải khởi kiện ra tòa.
Bước 4: Đăng ký biến động đất đai tại văn phòng đăng ký đất đai
Sau khi phân chia, các bên nộp hồ sơ đăng ký sang tên phần đất được chia.
4. Trường hợp xảy ra tranh chấp thừa kế đất đai
Nếu người thừa kế ở nước ngoài không hợp tác hoặc có tranh chấp giữa các đồng thừa kế, có thể xảy ra các tình huống như:
- Người ở nước ngoài không đồng ý với tỷ lệ chia
- Không thừa nhận giá trị tài sản
- Phản đối thỏa thuận phân chia
Khi đó, việc khởi kiện tranh chấp thừa kế là cần thiết để Tòa án xác định phần quyền thừa kế và buộc thực hiện việc chia di sản. Một số lưu ý:
- Thời hiệu khởi kiện thừa kế là 30 năm kể từ ngày người để lại di sản mất
- Các bên cần chuẩn bị đầy đủ giấy tờ gốc, chứng cứ
- Có thể xét xử vắng mặt người thừa kế ở nước ngoài nếu đã triệu tập đúng luật
5. Dịch vụ pháp lý hỗ trợ chia đất thừa kế có yếu tố nước ngoài
Việc chia đất thừa kế cho người đang ở nước ngoài là hoàn toàn có thể thực hiện hợp pháp nếu áp dụng đúng quy trình pháp lý. Từ việc ủy quyền qua Đại sứ quán đến phương án giải quyết tranh chấp tại tòa án, mỗi trường hợp đều cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Trong bối cảnh các gia đình ngày càng có yếu tố quốc tế, việc hiểu rõ quy định và được tư vấn pháp lý đúng đắn là cách tốt nhất để bảo vệ quyền lợi cho tất cả các bên liên quan.
Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc chia thừa kế do người thừa kế ở nước ngoài không thể ký giấy, không hợp tác hoặc không thể về nước, bạn nên tìm đến dịch vụ pháp lý chuyên sâu để:
- Hướng dẫn chuẩn bị và xử lý hồ sơ ủy quyền từ nước ngoài
- Soạn văn bản phân chia tài sản hợp pháp
- Đại diện làm việc với cơ quan công chứng, tòa án, văn phòng đăng ký đất đai
- Hạn chế tối đa rủi ro tranh chấp kéo dài
Công ty Luật Nhân Hoà là đơn vị cung cấp dịch vụ pháp lý chuyên sâu trong lĩnh vực thừa kế đất đai, đặc biệt với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm chuyên thực hiện các hồ sơ khai nhận di sản thừa kế có yếu tố nước ngoài sẽ giúp bạn giải quyết tất cả các khó khăn này một cách nhanh chóng, hợp pháp nhất.
Liên hệ luật sư tư vấn, thực hiện thủ tục khai nhận di sản thừa kế, giải quyết tranh chấp thừa kế:
CÔNG TY LUẬT NHÂN HOÀ
Địa chỉ: Số 2 Đường Hiệp Bình, phường Hiệp Bình Phước, Tp. Thủ Đức, Tp. HCM
Holine: 0915.27.05.27 (zalo, viber)
Email: luatsunhanhoa@gmail.com