Quy định về hình phạt đối với tội bắt, giữ, giam người trái pháp luật. Bắt giữ người trái pháp luật là hanh vi như thế nào?
Theo quy định của pháp luật việc bắt, giữ hoặc giam người khác trái với quy định của pháp luật là hành vi xâm phạm đến quyền tự do cá nhân của mỗi người, là hành vi ngăn cản sự tự do đi lại của người khác. Đối với hệ thống pháp luật trên thế giới nói chung và pháp luật Việt Nam nói riêng đều xác định mỗi công dân đều có quyền được tự do đi lại, tự do dịch chuyển và không ai có quyền hạn chế và ngăn cản, tước đoạt điều đó. Theo đó nếu như người nào có hành vi sử dụng vũ lực hoặc sử dụng các thủ đoạn, có các hành động nhằm đe dọa hay khống chế người khác để giam giữ, bắt giữ làm tước doạt quyền tự do thân thể của người khác thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.Trong pháp luật hình sự Việt Nam tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật được quy định tại điều 157 Bộ luật hình sự 2015.
Đối với các dấu hiệu cấu thành tội phạm bắt , giữ hoặc giam người trái pháp luật đươc thể hiện ở việc người phạm tội có hành vi hạn chế quyền tự do đi lại của người khác nhằm đạt được mục đích của mình. Về hành vi khách quan đối với tội bắt người trái pháp luật thì người có phạm tội thực hiện hành vi vi phạm bằng cách thực hiện các hành vi sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực khống chế người khác để giam giữ họ trong một thời gian nhất định. Việc giam giữ này không nhằm mục đích tống tiền, bởi nếu có yếu tố giữ người và tống tiền thì sẽ mang dấu hiệu của tội bắt cóc. Đối với hành vi giữ người trái pháp luật là việc người có hành vi phạm tội giữ người, kiểm soát việc đi lại của người khác trong một thời gian nhất định như trong buồng, trong nhà, trong trại giam. Theo đó, dấu hiệu dể nhận biết tội giữ, giam người trái pháp luật là việc người không có thẩm quyền nhưng vẫn cố tình thực hiện việc bắt, giữ người khác hoặc đối với những người có thẩm quyền để bắt giữa người khác nhưng lại thực hiện không đúng với quy định như cố tình sử dụng thẩm quyền của mình vào việc riêng, hoặc bắt người không đúng với quy trình theo quy định.
Về khách thể của tội phạm này hành vi phạm tội bắt, giữ người trái với quy định của pháp luật xâm phạm và ảnh hưởng nghiêm trọng đến các quyền tự do thân thể, tự do đi lại của mỗi người. Đây là những quyền được nhà nước và pháp luật bảo vệ cho mỗi công dân. Người phạm tội dù biết hành vi này sẽ xâm phạm đến tinh thần, sức khỏe, quyền tự do của người bị hại thực hiện hành vi phạm tội với lỗi cố ý.Về hậu quả của hành vi vi phạm và mục đích của tội này không phải là dấu hiệu bắt buộc. Hậu quả pháp lý của tội bắt, giữ hoặc giam người trái quy định là gây ra những sự tổn thương nhất định về tinh thần, sức khỏe cho người bị hại. Về mục đích của tội bắt , giam, giữ người trái quy định của pháp luật cũng không phải là dấu hiệu bắt buộc, tuy nhiên trong một vài trường hợp nếu mục đích của hành vi vi phạm pháp luật có tương ứng với những dấu hiệu cấu thành của một tội danh khác thì người có hành vi phạm tội sẽ bị định tội ở một tội danh khác như bắt người nhưng có yếu tố tống tiền thì sẽ truy cứu tội bắt cóc chiếm đoạt tài sản, bắt người nhằm mục đích bán sang nước ngoài sẽ bị truy cứu tội mua bán người..vv..
Về vấn đề mức hình phạt với tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật được quy định tại Điều 157 Bộ luật hình sự 2015 cụ thể như sau:
Khung hình phạt thứ nhất quy định ở khoản 1 Điều 157 là khung hình phạt cơ bản. Theo quy định của Bộ luật hình sự, trong trường hợp người phạm tội có đủ dấu hiệu cấu thành cơ bản về tội bắt, giữ hoặc giam người trái với quy định của pháp luật thì sẽ bị áp dụng khoản phạt này. Theo đó khoản 1 quy định đối với các trường hợp bắt, giữ hoặc giam người không đúng quy định của pháp luật sẽ bị áp dụng một trong 2 mức hình phạt đó là: đến 3 năm phạt cải tạo không giam giữ và hình thức phạt tù từ 6 tháng đến 36 tháng tù giam. Đây là mức khung hình phạt cơ bản áp dụng cho những hành vi phạm tội có cấu thành tội phạm ở mức cơ bản, chưa có những hậu quả nghiêm trọng, hay hành vi chưa đến mức nguy hiểm nghiêm trọng đến người bị hại và toàn xã hội. Áp dụng khung hình phạt này là hoàn toàn phù hợp với mức độ hành vi gây ra.
Khung hình phạt thứ hai quy định ở khoản 2 Điều 157 Bộ luật hình sự 2015,là kung hình phạt tăng nặng. Theo đó, đối với những đối tượng bị áp dụng khoản 2 Điều 157 để xử lý là những trường hợp khi thực hiện hành vi phạm tội với những dấu hiệu phạm tội cơ bản cấu thành tội phạm thì còn có những tình tiết tăng nặng làm tăng thêm mức độ nguy hiểm của hành vi hay để lại những hậu quả nghiêm trọng hơn. Do đó mức xử phạt được áp dụng cho những trường hợp ngoài các dấu hiệu cơ bản còn có các tình tiết tăng nặng như: thực hiện hành vi với yếu tố có đồng phạm phối hợp cấu kết với nhau để thực hiện hành vi phạm tội; người phạm tội là người có chức vụ quyền hạn và lợi dụng về quyền lực này để bắt, giữ hoặc giam người trái với quy định của pháp luật; người phạm tội thực hiện hành vi phạm tội này đối với những người đang thực hiện công việc, nhiệm vụ của mình; người phạm tội thực hiện hành vi phạm tội bắt, giữ hoặc giam từ 2 người trở lên gây ra hậu quả nghiêm trọng hơn với tinh thần vàsức khỏe của nhiều người; người phạm tội thực hiện hành vi vi phạm rồi nhưng vẫn tái phạm; hoặc đối với hành vi phạm tội với những đối tượng đặc biệt như bắt giữ hoặc giam người trái pháp luật với người chưa thành niên, phụ nữ đang mang thai, người không có khả năng tự vệ để bảo vệ bản thân; hay với những hành vi vi phạm pháp luật làm cho người bị hại hoặc gia đình của người bị hại lâm vào hoàn cảnh khó khăn; hoặc làm cho người bị hại bị ảnh hưởng về tinh thần nghiêm trọng theo quy định của pháp luật.
Khung hình phạt thứ ba quy định ở khoản 3 Điều 157 Bộ luật hình sự 2015 với các khung hình phạt cụ thể như sau: Đối với các hành vi vi phạm với tội bắt, giữ hoặc giam người gây ra các hậu quả nghiêm trọng như người bị hại có hành vi tự sát hoặc thiệt hại về tính mạng; hay hành vi phạm tội này sử dụng các hình thức tra tấn , đánh đập tàn bạo, làm nhục người bị hại thì sẽ bị áp dụng hình phạt tù từ 5 năm đến 12 năm. Như vậy với những hành vi mô tả theo khoản này thì mức độ vi phạm có hành vi vi phạm với hậu quả để lại nghiêm trọng và các hành vi thực hiện tội phạm tinh vi, nguy hiểm hơn đồng nghĩa với việc người phạm tội sẽ bị áp dụng mức khung hình phạt nghiêm khắc hơn.
Bên cạnh các khung hình phạt về hình thức phạt cải tạo không giam giữ, hình phạt tù thì theo quy định tại khoản 4 Điều 157 Bộ luật hình sự 2015 cũng quy định về hình thức xử phạt cấm đảm nhiệm chức vụ trong một khoảng thời gian nhất định theo quy định của pháp luật từ 12 tháng dến 60 tháng.
Như vậy, có thể nhận thấy các mức xử phạt về tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật theo quy định của Bộ luật hình sự khá phù hợp với hành vi và hậu quả để lại đối với tội phạm này, là mức xử phạt nhằm răn đe giáo dục những người thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.
Trên đây là một số chia sẻ của Luật sư, mọi yêu cầu hỗ trợ quý vị hãy liên hệ tổng đài tư vấn pháp luật 0915.27.05.27 của chúng tôi. Công ty luật Nhân Hòa chuyên dịch vụ luật sư uy tín, tin cậy đảm bảo giải quyết mọi vướng mắc bạn gặp phải.
